آیه 39 سوره مائده
| <<38 | آیه 39 سوره مائده | 40>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
پس هر که پس از ستمی که کرده توبه نمود و کار خود را اصلاح کرد از آن پس خدا او را خواهد بخشید، که خدا بخشنده و مهربان است.
پس کسی که بعد از ستم کردنش توبه کند و [مفاسد خود را] اصلاح نماید، یقیناً خدا توبه اش را می پذیرد؛ زیرا خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.
پس هر كه بعد از ستم‌كردنش توبه كند و به صلاح آيد، خدا توبه او را مى‌پذيرد، كه خدا آمرزنده مهربان است.
هر كس پس از كردار ناپسندش توبه كند و به صلاح آيد، خدا توبه او را مى‌پذيرد، كه او آمرزنده و مهربان است.
اما آن کس که پس از ستم کردن، توبه و جبران نماید، خداوند توبه او را می‌پذیرد؛ (و از این مجازات؛ معاف می‌شود، زیرا) خداوند، آمرزنده و مهربان است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
نزول
محل نزول:
این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.
شأن نزول:
عبدالله بن عمر گويد: زنى در زمان رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم مرتكب دزدى شده بود، دست راست او را قطع كردند. سپس اين زن نزد پيامبر آمد و گفت: يا رسول الله آيا از براى من توبه اى وجود دارد؟ سپس اين آيه نازل گرديد.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَمَنْ تابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ أَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ «39»
پس هركه بعد از ظلمش توبه كند و (كارهاى فاسد خويش را) اصلاح كند، قطعاً خداوند توبه او را مى‌پذيرد، همانا خداوند، آمرزنده‌ى مهربان است.
نکته ها
در اسلام، مجازات در كنار ارشاد و تربيت و رحمت است. در آيه‌ى قبل، كيفر سارق بيان
جلد 2 - صفحه 292
شد، اينجا دعوت به توبه به درگاه خداى غفور و اصلاح بدى‌هاست كه سبب مى‌شود تا خداوند لطفش را به بنده باز گرداند.
اگر سارق پيش از دستگيرى توبه كند و مال را پس دهد، هم در دنيا بخشيده مى‌شود و هم در آخرت، «1» ولى پس‌از دستگيرشدن، حد اجرا مى‌شود ونقش توبه تنها براى قيامت است.
در حديث آمده است: سارقى كه دستش قطع شده بود، از پيامبراكرم صلى الله عليه و آله پرسيد: آيا براى من راه توبه باز است؟ فرمود: آرى! تو امروز (كه حدّ بر تو جارى شد،) مثل همان روزى هستى كه از مادر متولّد شدى! «2»
پیام ها
1- براى انسان خطاكار، هميشه راه بازگشت و اصلاح، باز است. «فَمَنْ تابَ»
2- توبه، تنها يك ندامت درونى نيست؛ بلكه بايد همراه با جبران مفاسد گذشته باشد. «وَ أَصْلَحَ»
3- اگر انسان توبه كند، خداوند هم توبه او را مى‌پذيرد. «يَتُوبُ عَلَيْهِ»
4- سرقت، ظلم به خود و جامعه و تجاوز به امنيّت جامعه است. «بَعْدِ ظُلْمِهِ»
5- مجرمان را بايد به راه خدا دعوت و اميدوار كرد. فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ ... غَفُورٌ، رَحِيمٌ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَمَنْ تابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ أَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (39)
فَمَنْ تابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ: پس هر كه توبه كند بعد از ستمكارى خود، يعنى دزدى وَ أَصْلَحَ: و به صلاح آرد كار خود را به اينكه ترضى خصم كند و عازم باشد بر آنكه به دزدى رجوع ننمايد فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ: پس بدرستى كه خداوند متعال رجوع فرمايد از عذاب به مغفرت، و قبول نمايد توبه او را، إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ: بدرستى كه خداوند عزّ و جلّ آمرزنده است گناه او را، مهربان است بر او كه در محشر رسوا و عذاب نفرمايد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
فَمَنْ تابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ أَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (39)
ترجمه
پس كسيكه توبه كند بعد از ستمش و اصلاح كار خود نمايد پس همانا خدا توبه او را ميپذيرد بدرستيكه خدا آمرزنده مهربانست.
تفسير
هرگاه دزد توبه نمود از ستمى كه بر خود و خلق نموده بود كه همان دزدى باشد و امر خود را اصلاح نمود بآنكه عازم شد كه ديگر مرتكب نشود و مالى را كه بدزدى بدست آورده بود با تمام خسارات وارده بصاحبش ردّ نمود و اگر تلف شده بود مثل يا قيمت آنرا مسترد داشت خداوند توبه او را قبول مى‌فرمايد و نتيجه‌اش آنستكه از عذاب آخرت مأمون ميشود هر وقت موفق باين امر شود از بريدن دست نجات مى‌يابد اگر پيش از ثبوت در نزد حاكم توبه كرده باشد و الّا بايد دستش بريده شود اگر چه صاحب مال از حق خود بگذرد و باين مضمون روايات معتبره دلالت دارد و بنظر حقير از آيه الا الذين تابوا كه در باب قطّاع الطريق چند آيه قبل از اين ذكر شد هم ممكن است استفاده شود زيرا از آنجا معلوم ميشود تاثير توبه در رفع عقاب دنيوى منوط بوقوع قبل از ظفر بر مجرم است و ممكن است گفته شود اگر مثبت جرم اقرار باشد كه در اينمقام گفته‌اند دو مرتبه لازم است حاكم ميتواند او را عفو نمايد و اگر شهادت دو نفر عادل باشد قطع لازم است و بايد حدود الهى حفظ شود چنانچه در منهج از امير المؤمنين (ع) نقل نموده است در هر حال خداوند از باب وسعت رحمت ميگردد كه موجبى براى مغفرت پيدا كند و بهانه بدست بياورد ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَمَن تابَ مِن بَعدِ ظُلمِه‌ِ وَ أَصلَح‌َ فَإِنَّ اللّه‌َ يَتُوبُ عَلَيه‌ِ إِنَّ اللّه‌َ غَفُورٌ رَحِيمٌ (39)
پس كسي که توبه كند از بعد از ظلمي که نموده و اصلاح كند پس خداوند توبه او را قبول ميفرمايد محققا خداوند آمرزنده و رحم كننده است.
فَمَن تابَ مِن بَعدِ ظُلمِه‌ِ تعبير بظلم با اينكه آيه در مورد سرقت است براي
جلد 6 - صفحه 364
تعميم است که هر ظالمي هر ظلمي که كرده و حقيقة بين خود و خداي خود نادم شود (و اصلح) دليل بر اينکه است که ظلم با ساير معاصي تفاوت دارد ساير معاصي فقط توبه و ندامت كافي است بر رفع عذاب چون فقط حق اللّه است و اما ظلم جنبه حق الناسي دارد بايد اصلاح كند و تدارك حق مظلوم را هم بنمايد مثلا سارق بايد عين مال را اگر موجود است رد كند و اگر تلف شده اگر مثليست مثل آن را رد كند و اگر قيمتيست اعلي القيم از يوم سرقت الي يوم التلف يا الي يوم الاداء علي اختلاف بعلاوه اگر ضرري بمالك زده از شكستن جعبه و قفل و خرابي وارد كرده بايد تدارك كند و اگر اذيتي وارد كرد بر او و بستگان او يا قصاص و ديه باو تعلق گرفته يا آنها را ترسانده و مضطرب كرده يا هر گونه ظلمي شده اگر قابل تدارك است تدارك كند و اگر نيست ترضيه نمايد اينست معني اصلاح.
فَإِنَّ اللّه‌َ يَتُوبُ عَلَيه‌ِ تعبير بفاء تفريع دليل بر اينست که قبولي توبه متفرع بر اينکه دو امر است هم از عقوبات دنيوي و هم از عقوبات اخروي نجات پيدا ميكند إِنَّ اللّه‌َ غَفُورٌ آمرزنده و ستار عيوب او است (رحيم) مورد رحمت و فيوضات اخروي ميشود اللهم اغفر لنا و ارحمنا من جميع ذنوبنا و ارض عنا ذوي حقوقنا
برگزیده تفسیر نمونه
(آيه 39)- در اين آيه راه بازگشت را به روى آنها گشوده و مى‌فرمايد: «كسى كه بعد از اين ستم توبه كند و در مقام اصلاح و جبران برآيد خداوند او را خواهد بخشيد زيرا خداوند آمرزنده و مهربان است» (فَمَنْ تابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ أَصْلَحَ فَإِنَ
ج1، ص515
اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ).
آيا بوسيله توبه تنها گناه او بخشوده مى‌شود و يا اين كه حد سرقت (بريدن دست) نيز ساقط خواهد شد؟
معروف در ميان فقهاى ما اين است كه: اگر قبل از ثبوت سرقت در دادگاه اسلامى توبه كند حدّ سرقت نيز از او برداشته مى‌شود، ولى هنگامى كه از طريق دو شاهد عادل، جرم او ثابت شد با توبه حدّ از بين نمىرود.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج 3، ص 231.
- ↑ مسند احمد و ديگران از علماى عامه.
- ↑ محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 283.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.